اصطلاحات "Web3" و "Web 3.0" در فرهنگ واژگان عصر دیجیتال پدیدار شده‌اند که گاهی اوقات به جای یکدیگر استفاده می‌شوند و اغلب باعث سردرگمی می‌شوند. همانطور که ما این مفاهیم را بررسی می کنیم، لازم است درک کنیم که معنای آنها چیزی فراتر از پیشرفت فناوری است. آنها تجسم تغییرات پارادایم در نحوه تعامل ما با دنیای دیجیتال هستند. هدف این راهنما تشریح این دو مفهوم، بازگشایی اصول آنها، درک فناوری‌هایی است که زیربنای آنها هستند و مفاهیم آنها را بررسی می‌کند.
Web3 توضیح داد
به عبارت ساده تر، Web3 که اغلب به عنوان "وب غیرمتمرکز" شناخته می شود، چشم اندازی از اینترنت است که در آن تعاملات کاربر توسط نهادهای متمرکز مانند شرکت ها و دولت ها مدیریت نمی شود. در عوض، از فناوری بلاک چین برای فعال کردن تراکنش‌های مستقیم همتا به همتا استفاده می‌کند. این رویکرد انقلابی پویایی قدرت را تغییر می‌دهد و به کاربران سطح بی‌سابقه‌ای از کنترل بر هویت دیجیتال، حریم خصوصی و تراکنش‌های آنلاین خود را می‌دهد. پس Web3 در مقابل وب 3.0 چیست؟
اساس وب 3 بر تعداد بی شماری از پیشرفت های فناوری استوار است. مهمترین آنها بلاک چین است، یک فناوری دفتر کل توزیع شده که امکان ثبت تراکنش ها را به روشی شفاف، تغییرناپذیر و غیرمتمرکز فراهم می کند. این فناوری که در اصل برای ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین توسعه یافته بود، از آن زمان تاکنون کاربردهای متعددی پیدا کرده است که پایه و اساس وب غیرمتمرکز را پی ریزی کرده است.
در کنار بلاک چین، اپلیکیشن های غیرمتمرکز یا dApps نیز قرار دارند. این برنامه ها بر روی شبکه های بلاک چین اجرا می شوند و نیاز به یک مرجع مرکزی را از بین می برند. از امور مالی و بازی گرفته تا تولید محتوا و فراتر از آن، dApp ها شروع به نفوذ در صنایع مختلف کرده اند و پارادایم های عملیاتی خود را تغییر می دهند.
قراردادهای هوشمند یکی دیگر از اجزای جدایی ناپذیر Web3 هستند. این قراردادهای قابل برنامه ریزی زمانی که شرایط از پیش تعیین شده برآورده می شوند، به طور خودکار اقداماتی را روی بلاک چین انجام می دهند. این اتوماسیون نیاز به واسطه ها را کاهش می دهد، سرعت معاملات را افزایش می دهد و نقاط شکست احتمالی را کاهش می دهد.
ارزهای رمزنگاری شده نیز نقش مهمی در چشم انداز Web3 دارند. آنها به عنوان یک واسطه مبادله در بلاک چین عمل می کنند و امکان تراکنش های همتا به همتای یکپارچه را فراهم می کنند. به طور خاص، ظهور پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) بر پتانسیل این دارایی‌های دیجیتال برای تغییر سیستم‌های مالی سنتی تاکید کرده است.
درک این نکته ضروری است که ارتباط Web3 فراتر از اجزای فنی آن است. Web3 رویکرد جدیدی برای تعاملات آنلاین است که از دنیای دیجیتال منصفانه‌تری پشتیبانی می‌کند که در آن کاربران کنترل داده‌ها و فعالیت‌های دیجیتالی خود را اعمال می‌کنند. این نوید یک محیط اینترنتی را می دهد که در آن مقامات مرکزی تسلط نداشته باشند، که در آن حریم خصوصی یک هنجار است نه استثنا، و که در آن مزایای اقتصادی اینترنت به طور مساوی توزیع شده است.
توضیح وب 3.0
بر خلاف Web3، Web 3.0 که به وب معنایی نیز معروف است، دورانی را نوید می دهد که در آن اینترنت برای تبدیل شدن به شهودی، هوشمندی و شخصی سازی بیشتر تکامل می یابد. ویژگی اصلی آن در ادغام هوش مصنوعی نهفته است که به برنامه های کاربردی وب اجازه می دهد تا معنای داده ها را درک و تفسیر کنند و توانایی آنها را برای برآورده کردن مؤثر نیازهای کاربر بهبود بخشد.
اساساً، وب 3.0 هدفش ایجاد محیطی است که در آن ذخیره‌های عظیم داده‌های وب نه تنها در دسترس باشند، بلکه توسط برنامه‌ها نیز قابل درک باشند. فن‌آوری‌های معنایی در اینجا وارد عمل می‌شوند و محتوای قابل خواندن توسط ماشین را امکان‌پذیر می‌سازند که می‌تواند به طور مؤثر توسط عوامل نرم‌افزار پردازش، همبستگی و تفسیر شود. هدف این است که شبکه‌ای بسازیم که بتواند پاسخ‌های دقیق و معنی‌داری ایجاد کند و در عین حال نویز فضای مدرن داده را فیلتر کند.
هوش مصنوعی، به ویژه یادگیری ماشینی، یکی دیگر از ارکان کلیدی وب 3.0 است. این فناوری‌ها برنامه‌های کاربردی وب را با توانایی یادگیری از الگوهای داده، انطباق عملیات آنها و ارائه تجربیات شخصی‌سازی‌شده به طور فزاینده توانمند می‌سازند. از موتورهای توصیه در خرید آنلاین گرفته تا مدیریت محتوا در پلتفرم های رسانه ای، پیامدهای هوش مصنوعی در وب 3.0 بسیار گسترده است.
وب 3.0 همچنین سطح بیشتری از اتصال و تعامل بین دستگاه های مختلف را نوید می دهد. این تکامل به سمت «اینترنت اشیا» دنیایی را متصور است که در آن دستگاه‌ها، از تلفن‌های هوشمند و لپ‌تاپ گرفته تا دستگاه‌های خانگی هوشمند و وسایل نقلیه، به طور یکپارچه با هم ارتباط برقرار می‌کنند و داده‌ها را همگام‌سازی می‌کنند تا تجربه‌ای یکپارچه و یکپارچه را به کاربران ارائه دهند.
در حالی که چشم انداز Web 3.0 مانند Web3 ریشه در عدم تمرکز ندارد، از بهبود کنترل کاربر و حفظ حریم خصوصی دوری نمی کند. وب 3.0 از طریق مدیریت هوشمندتر داده ها و شخصی سازی بهتر، به دنبال ارائه یک محیط دیجیتالی کاربر محور و پاسخگو است. با این حال، برخلاف Web3، اساساً هدف آن از بین بردن ساختارهای قدرت حاکم بر وب امروز نیست.
تفاوت بلاک چین
فناوری بلاک چین، سنگ بنای چشم انداز Web3، به وضوح آن را از وب 3.0 متمایز می کند. این تفاوت نه تنها در مکانیسم‌های عملیاتی بلکه در مفاهیم فلسفی این مدل‌های اینترنتی آشکار می‌شود.
در هسته خود، فناوری بلاک چین ثبت شفاف، تغییرناپذیر و غیرمتمرکز تراکنش ها را تسهیل می کند. هر تراکنش، پس از ثبت در بلاک چین، قابل تغییر یا حذف نیست. این امر سطح بالایی از شفافیت و اعتماد را تضمین می‌کند، کیفیت‌هایی که در عصری که با نقض داده‌ها و نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی مشخص می‌شود، به طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار می‌گیرند.
در زمینه Web3، زنجیره بلوکی به پلتفرمی برای توسعه و اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) تبدیل می‌شود و به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه، مستقیماً با یکدیگر تعامل داشته باشند. این پدیده به طور اساسی پویایی تعاملات آنلاین را تغییر می دهد و به کاربران اجازه می دهد تا کنترل هویت دیجیتال، تراکنش ها و داده های خود را حفظ کنند.
بعلاوه، بلاک چین امکان ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند، قراردادهای از پیش برنامه ریزی شده را فراهم می کند که در صورت برآورده شدن شرایط آنها به طور خودکار اجرا می شوند. با حذف نیاز به واسطه، قراردادهای هوشمند باعث افزایش سرعت تراکنش ها، کاهش نقاط احتمالی شکست و بهبود کارایی می شود.
فاکتور حیاتی برای درک در اینجا این است که فناوری بلاک چین معماری اینترنت را به مدل Web3 تغییر می دهد. داده ها به جای ذخیره و پردازش در سرورهای مرکزی، در چندین گره در شبکه بلاک چین توزیع می شوند. این تمرکززدایی نه تنها امنیت داده ها را تقویت می کند، بلکه مقامات مرکزی را که در حال حاضر بر وب مسلط هستند محروم می کند و کنترل را به خود کاربران پراکنده می کند.
در مقابل، وب 3.0، در حالی که هدفش ایجاد اینترنت هوشمندتر و شخصی‌تر است، بلاک چین را به عنوان یک فناوری پایه یکپارچه نمی‌کند. تمرکز آن بر افزایش ظرفیت اینترنت از طریق هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی و فن‌آوری‌های معنایی است، با تاکید کمتری بر بازسازی ساختار اینترنت یا پویایی قدرت.
وب معنایی و هوش مصنوعی
در قلمرو وب 3.0، پذیرش وب معنایی و فناوری‌های هوش مصنوعی نشان‌دهنده انحراف قابل توجهی از اخلاق مبتنی بر بلاک چین Web3 است. همگرایی این فناوری‌ها ظرفیت اینترنت را افزایش می‌دهد و آن را به سمت آینده‌ای هوشمندتر، متنی‌تر و شخصی‌تر سوق می‌دهد.
وب معنایی، یکی از اجزای کلیدی وب 3.0، محیطی را فراهم می کند که در آن داده ها تعریف و پیوند داده می شوند تا به راحتی قابل درک و استفاده توسط ماشین ها باشد. هدف القای معنا در محتوای وب است که نه تنها قابل خواندن بلکه قابل تفسیر توسط برنامه های کاربردی نرم افزار است. این توانایی ماشین‌ها برای درک و استنتاج از داده‌ها، امکانات بی‌شماری مانند قابلیت‌های جستجوی پیشرفته، دستیاران هوشمند، و سیستم‌های توصیه‌گر پیچیده را در اختیار شما قرار می‌دهد.
تاثیر یک جستجوی ساده اینترنتی را در نظر بگیرید. با وب معنایی، نتایج جستجو می توانند پردازش و سازماندهی شوند تا زمینه، ارتباط، و روابط متقابل اطلاعاتی را در نظر بگیرند و کیفیت نتایج را به طور قابل توجهی بهبود بخشند. این یک جهش بزرگ از جستجوی مبتنی بر کلمه کلیدی است که ما به آن عادت کرده‌ایم و بر پتانسیل تحول‌بخش وب معنایی تأکید می‌کند.
نقش هوش مصنوعی (AI) در پارادایم وب 3.0 نیز به همان اندازه تأثیرگذار است. الگوریتم های یادگیری ماشینی برای تجزیه و تحلیل و یادگیری الگوهای داده استفاده می شود و برنامه ها را قادر می سازد تا تعاملات کاربر را پیش بینی، شخصی سازی و بهبود بخشند. این ویژگی سطحی از سفارشی‌سازی و آگاهی از زمینه را معرفی می‌کند که بسیار فراتر از آن چیزی است که در چشم‌انداز فعلی وب ممکن است.
پتانسیل هوش مصنوعی در وب 3.0 به پلتفرم های دیجیتال مختلف، از تجارت الکترونیک و رسانه های اجتماعی گرفته تا خدمات خبری و سرگرمی گسترش می یابد. با یادگیری از رفتار کاربر، این پلتفرم‌ها می‌توانند توصیه‌های شخصی‌سازی شده، محتوای مدیریت‌شده و تبلیغات هدفمند را ارائه دهند و تجربه و تعامل کاربر را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشند.
تعامل و کنترل کاربر
تعامل و کنترل کاربر یک بعد کلیدی است که در آن تفاوت بین Web3 و Web 3.0 تسکین می یابد. این دو مدل برای آینده اینترنت منعکس کننده ایدئولوژی های متناقض در مورد نحوه تعامل کاربران با پلتفرم های آنلاین و کنترل داده های آنها است.
در پارادایم Web3، کنترل کاربر در خط مقدم است. Web3 با استفاده از فناوری بلاک چین، اینترنت غیرمتمرکز را ارائه می دهد که در آن کاربران نه تنها مصرف کننده بلکه مشارکت کنندگان فعال هستند. این حق حاکمیت کاربر در مفهوم برنامه های کاربردی غیرمتمرکز (dApps) تجسم یافته است که بر روی یک شبکه همتا به همتا کار می کنند و نیاز به کنترل متمرکز یا واسطه ها را از بین می برند. در این مدل، کاربران کنترل بر داده‌ها و هویت خود را حفظ می‌کنند، که به معنای انحراف شدید از شیوه‌های داده وب 2.0 است.
ظهور Web3 همچنین تعامل کاربر را متحول می کند. با توجه به عدم وجود کنترل متمرکز، کاربران به طور مستقیم با یکدیگر به شیوه ای غیرقابل اعتماد تعامل دارند که توسط قراردادهای هوشمند تسهیل می شود. این قراردادهای خوداجرا تضمین می کنند که معاملات و تعاملات بدون نیاز به شخص ثالث انجام می شود. نتیجه یک اکوسیستم کاربر محور است که مشارکت و همکاری فعال را تشویق می کند.
برعکس، وب 3.0، در حالی که هدفش بهبود کنترل کاربر و حفظ حریم خصوصی است، از اینترنت غیرمتمرکز حمایت نمی کند. در عوض، بر اصلاح ساختار اینترنت موجود از طریق ادغام هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و فناوری‌های وب معنایی تمرکز دارد. هدف در اینجا ارائه یک تجربه وب بسیار شخصی و حساس به زمینه است، جایی که برنامه های کاربردی وب می توانند ترجیحات کاربر را درک کنند و محتوای شخصی سازی شده را ارائه دهند.
وب 3.0 با هوشمندتر و پاسخگوتر کردن اینترنت، تعامل کاربر را بهبود می بخشد. با تجزیه و تحلیل رفتار کاربر و یادگیری از الگوها، برنامه های Web 3.0 می توانند توصیه های شخصی و رابط های کاربری تطبیقی را ارائه دهند و تجربه کاربر را غنی کنند.
کاربردهای عملی و موارد استفاده واقعی
همانطور که بحث در مورد تکامل اینترنت شتاب بیشتری می گیرد، جاسازی این مفاهیم نظری در برنامه های کاربردی دنیای واقعی ضروری است. Web3 و Web 3.0 هر دو در حال انجام جهش هایی فراتر از ریشه های آکادمیک خود به سمت پیاده سازی های ملموس هستند که پتانسیل ایجاد انقلاب در صنایع مختلف را دارند.
Web3 با اخلاق غیرمتمرکز خود به سرعت در حال یافتن برنامه های کاربردی در بخش مالی است. به عنوان مثال، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، از اصول بلاک چین، قراردادهای هوشمند و ارزهای دیجیتال برای بازسازی و تقویت سیستم های مالی سنتی استفاده می کند. DeFi نیاز به واسطه‌ها را برطرف می‌کند، معاملات مستقیم همتا به همتا را امکان‌پذیر می‌کند، بسترهای وام‌دهی قابل اعتماد ایجاد می‌کند و فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید را باز می‌کند.
علاوه بر این، اصول تمرکززدایی Web3 باعث ظهور سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAO) شده است، که بدون قدرت مرکزی عمل می‌کنند و به شرکت‌کنندگان اجازه می‌دهند در تصمیم‌گیری‌های سازمانی نظر داشته باشند. این نشان دهنده یک تغییر دریایی بالقوه در حاکمیت و ساختارهای سازمانی است.
توکن های غیر قابل تعویض (NFT) یکی دیگر از کاربردهای عملی Web3 هستند. این دارایی‌های مبتنی بر بلاک چین با اجازه دادن به سازندگان برای نمایش و کسب درآمد دارایی دیجیتال به روش‌های بی‌سابقه، دنیای هنر و تولید محتوا را مختل کرده‌اند. NFT ها نشان دهنده تغییر به سمت تمرکززدایی و دموکراتیک شدن در دنیای محتوای دیجیتال است.
از سوی دیگر، وب 3.0 با تجارب هوشمندانه و شخصی سازی شده، بافت اینترنتی موجود را تقویت می کند. فناوری‌های وب معنایی و هوش مصنوعی آن شروع به دگرگونی صنایعی مانند تجارت الکترونیک، رسانه‌ها و حتی مراقبت‌های بهداشتی کرده‌اند. قابلیت‌های جستجوی پیشرفته، توصیه‌های شخصی‌سازی‌شده، و رابط‌های کاربری پاسخگو، تجربه‌های دیجیتالی جذاب‌تری را ایجاد می‌کنند.
علاوه بر این، وب 3.0 پیامدهای قابل توجهی برای بخش رو به رشد اینترنت اشیا (IoT) دارد. اتصال هوشمند بین دستگاه‌ها، اتوماسیون و تبادل داده غنی از لحاظ معنایی می‌تواند به محیط‌های هوشمند کارآمدتر و کاربرپسندتر منجر شود.
چالش ها و انتقادات
هر اندازه که مفاهیم Web3 و Web 3.0 انقلابی باشند، بدون چالش و انتقاد بالقوه نیستند. این موانع از مشکلات فنی گرفته تا موانع تا پذیرش کاربر را شامل می شود که هر کدام می تواند بر مسیر این دو مدل اینترنتی تأثیر بگذارد.
برای Web3، یکی از نگرانی های اصلی مقیاس پذیری است. بلاک چین، فناوری که ستون فقرات Web3 را تشکیل می دهد، اغلب به دلیل ناتوانی آن در مدیریت کارآمد تراکنش های با حجم بالا مورد انتقاد قرار گرفته است. این چالش ممکن است کاربرد Web3 را در صنایعی که نیاز به تراکنش بالایی دارند، محدود کند.
یکی دیگر از موارد مناقشه در حوزه Web3، منحنی یادگیری شیب دار مرتبط با استفاده از آن است. پیچیدگی فناوری بلاک چین و نیاز به کلیدهای رمزنگاری برای کنترل هویت و دسترسی می‌تواند کاربران عادی را از پذیرش پلتفرم‌های Web3 منصرف کند و مانع پذیرش جریان اصلی آنها شود.
علاوه بر این، در حالی که Web3 بر تمرکززدایی و حفظ حریم خصوصی تأکید دارد، همچنین سؤالات جدیدی در مورد پاسخگویی و حل اختلاف ایجاد می کند. بدون یک مقام مرکزی، شناسایی طرف های مسئول در صورت تقلب یا دعوا می تواند دشوار باشد.
حرکت به وب 3.0، اتکای آن به فناوری های پیچیده مانند هوش مصنوعی و وب معنایی نیز چالش هایی را ایجاد می کند. برای یک چیز، ایجاد یک هستی شناسی مورد توافق جهانی برای وب معنایی با توجه به ماهیت متنوع و همیشه در حال تغییر داده های اینترنتی، یک کار قابل توجه است.
همچنین، در حالی که هوش مصنوعی ممکن است امکان سفارشی‌سازی را فراهم کند، نگرانی‌هایی را در مورد حفظ حریم خصوصی ایجاد می‌کند. جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها، که برای قابلیت‌های هوش مصنوعی حیاتی است، می‌تواند به عنوان مزاحم دیده شود. اینکه کاربران تا چه حد حریم خصوصی خود را با تجربیات شخصی مبادله می کنند، یک سوال باز باقی می ماند.
علاوه بر این، اجرای موفقیت‌آمیز Web 3.0 به زیرساخت‌ها و تخصص‌های فن‌آوری قابل‌توجهی نیز نیاز دارد، که به طور بالقوه شکاف دیجیتالی را ایجاد می‌کند که در آن تنها کسانی که به آن منابع دسترسی دارند می‌توانند به طور کامل از مزایای آن بهره ببرند.
نتیجه
جذابیت Web3 در وعده آن برای ایجاد یک چشم انداز دیجیتال غیرمتمرکز، ایمن و مشارکتی، توانمندسازی کاربران و ترویج تعاملات همتا به همتا نهفته است. این یک راه حل بالقوه برای تمرکز و انحصار فزاینده داده های دیده شده در وب 2.0 است. در مقابل، وب 3.0 قصد دارد بر روی ساختارهای موجود ایجاد کند و اینترنت را هوشمندتر، آگاه تر از زمینه و شخصی تر کند. این نشان دهنده امکان اینترنت است که درک می کند، یاد می گیرد و پاسخ می دهد و تجربه دیجیتال شخصی و کارآمدی ایجاد می کند. هیچ کدام از مدل ها کامل نیستند. تنها قطعیت این است که اینترنت فردا با اینترنت امروز متفاوت خواهد بود و همه ما در این تحول نقش داریم.
